Obowiązki sprawdzenia stanu towaru i ewentualnych uszkodzeń w transporcie międzynarodowym (Konwencja CMR)

W tym wpisie chciałem zwrócić uwagę na obowiązki odbiorcy towarów przy międzynarodowych przewozach towarów podlegających konwencji CMR.

Zgodnie z art. 30 konwencji CMR odbiorca ma obowiązek sprawdzenia przyjętego od przewoźnika towaru. Odpowiednikiem po stronie przewoźnika jest obowiązek sprawdzenia towaru przy jego przyjęciu (art. 8) w zakresie dokładności danych listu przewozowego (ilość sztuk, cech i numerów towarów) oraz w zakresie widocznego stanu towaru i jego opakowania. Również odbiorca musi sprawdzić towar, który przyjmuje. W razie stwierdzenia wad towaru powinien zgłosić przewoźnikowi zastrzeżenia wskazując rodzaj braku lub uszkodzenia.

1. Wspólne sprawdzenie towaru przez odbiorcę i przewoźnika:

Odbiorca i przewoźnik mają możliwość wspólnego sprawdzenia towaru. Jeśli stan towaru został sprawdzony wspólnie przez odbiorcę i przewoźnika to wyniki takiej kontroli mają bardzo istotny wpływ na sytuację dowodową!

Dlaczego?

Ponieważ nie można później podważać wyników wspólnego sprawdzenia stanu towaru w przypadku widocznych braków lub uszkodzeń. Taki przeciwdowód jest niedopuszczalny, chyba że chodzi tu o niewidoczne braki lub uszkodzenia. W takim konkretnym przypadku prowadzenie przeciwdowodu i podważanie wyników wspólnego sprawdzenia stanu towaru jest możliwe, jeżeli odbiorca zgłosił przewoźnikowi pisemne zastrzeżenia w ciągu 7 dni od daty tego sprawdzenia. Niedzieli i dnie świątecznych nie liczymy!

 

2. Obowiązek sprawdzenia towaru i zgłoszenia zastrzeżeń przy widocznych brakach lub uszkodzeniach:

Jeśli odbiorca i przewoźnik nie dokonują wspólnego sprawdzenia towarów, to obowiązek stwierdzenia kompletności (ilości) i ewentualnych uszkodzeń leży po stronie odbiorcy towaru.

W przypadku istnienia widocznych braków lub uszkodzeń odbiorca powinien zgłosić zastrzeżenia przewoźnikowi w chwili przyjmowania towaru. W ten sam sposób przewoźnik zobowiązany jest do zgłoszenia strat lub szkody przy przyjmowaniu towaru do przewozu. Zgłaszane zastrzeżenia muszą być wystarczająco precyzyjne. Nie wystarczy zatem przybicie pieczątki z napisem: "Zgłasza się zastrzeżenia".

Zastrzeżenia wpisuje się z reguły na liście przewozowym CMR lub innym dokumencie przewozowym. Ze względu na brak przepisu określającego obowiązek zachowania określonej formy zastrzeżenia, wystarczające jest również zgłoszenie ustnych zastrzeżeń (art. 30 ust. 1 konwencji CMR).

Jednak dla zapewnienia sobie pewnej pozycji dowodowej w ewentualnym procesie zalecam dokonanie odpowiedniego zastrzeżenia w formie pisemnej na liście przewozowy.

3. Obowiązek sprawdzenia towaru i zgłoszenia zastrzeżeń przy niewidocznych brakach lub uszkodzeniach:

Inaczej sytuacja wygląda przy zgłaszaniu zastrzeżeń dotyczących niewidocznych braków towarów lub uszkodzeń. Tu odbiorca ma więcej czasu. Musi on jednak w terminie 7 dni od daty dostawy (nie wliczając niedziel i świąt) zgłosić przewoźnikowi zastrzeżenia i określić rodzaj braków lub uszkodzeń.

Jak wynika z orzecznictwa odbiorca może zgłosić zastrzeżenia nie tylko przewoźnikowi ale również nadawcy (RIS-Justiz: RS0106762; austr. SN = OGH 19.09.2002, 3 Ob 316/011v).

Tu zastrzeżenia muszą być sporządzone w formie pisemnej. "Forma pisemna" nie jest - na gruncie konwencji CMR - definiowana w ten sposób, że dokument z zastrzeżeniami musi zawierać własnoręczny podpis. Formę pisemną spełnia również telegram, faks lub e-mail (RIS-Justiz: RS0105274; austr. SN = OGH 03.03.2008, 9 ObA 14/08m).

4. Konsekwencje niezgłoszenia zastrzeżeń braków lub uszkodzeń towarów:

Jeśli nie dokonano wspólnego sprawdzenia stanu towaru i odbiorca nie zgłosił zastrzeżeń to domniemywa się, że odbiorca otrzymał towar w stanie opisanym w liście przewozowym CMR oraz że towar został przekazany do przewozu w stanie opisanym w liście przewozowym CMR.